Het corona virus heeft ons behoorlijk verrast. Vorige week leek er alleen in Brabant een carnavalskater te heersen. Nu is onze hele normale routine gestopt en zitten we thuis. De aandelenkoersen zijn keihard onder uitgegaan want dat dit alles een enorm grote economische impact gaat hebben is wel duidelijk. Maar hoe groot is die impact? Op basis van de gebruikersgegevens van Gekko een real time analyse van de economische impact van de corona crisis.

De initiële impact van de persconferentie van Rutte was heel groot 

Het effect van de persconferentie van Premier Rutte op donderdag, met de boodschap aan iedereen om thuis te werken, was direct te zien bij de Gekko gebruikers. Vooral op de Gekko Uren app was er een uitgesproken effect. Aan het begin van de week was iedereen nog gewoon uren aan het registreren, maar op donderdag lag het percentage gebruikers 5% lager dan normaal. Op vrijdag lag dat percentage 15% lager. Op maandag lag het percentage bijna 25% lager en dat is sindsdien constant gebleven (tot nu toe).

We konden zelfs zien op welk moment de persconferentie was (rond 4 uur op donderdag). Daarna werd er nog even snel wat gedaan, maar was het in de avond stil. Waarschijnlijk wilden veel mensen last minute boodschappen doen maar konden ze die extra rollen wc papier niet opgeven in de Gekko Bonnen app. Hamsteren kun je voor zover wij weten niet opgeven als zakelijke onkosten.

Activiteit in de dagen voor en na Persconferentie Rutte op donderdag 12 maart

A

Activiteit op donderdag 12 maart

Statistisch gezien heeft het coronavirus een impact die we niet eerder hebben gezien

Deze daling in activiteit is statistisch gezien ongehoord. Sterker, we hebben niet eerder meegemaakt dat op één enkele dag de activiteit 20% lager ligt dan normaal. Zelfs tijdens de hittegolf van afgelopen zomer, lag de activiteit maximaal slechts 8% lager dan normaal. Nu zitten we al 4 dagen op rij boven de 20%. Helaas bestaat Gekko pas een jaar of 6 en daarom kunnen we geen vergelijking maken met eerdere crisissituaties zoals de val van Lehman Brothers in 2008 of de aanslagen op de Twin Towers in 2001. Maar het is waarschijnlijk dat het coronavirus qua impact in de buurt komt van deze eerdere crisissituaties.

Als we kijken naar anekdotisch bewijs, dan lijkt het hier overigens op dat het hier eerder om een situatie zoals in 2001 gaat. Het is een zeer plotselinge schok die het hele openbare leven plat legt. Aan de andere kant, in 2001 werd na één á twee weken de draad weer opgepakt. Er was wel veel economische en materiële schade (denk o.a. aan het instorten van Twin Towers) maar het was duidelijk wat er was gebeurd en hoe het nu verder ging. In 2008 was het vooral lange tijd onduidelijk wat er nu allemaal aan de hand was en wat er nog meer ging komen. Op dit moment is het ook onduidelijk wat er nu precies gaat gebeuren met het coronavirus en hoe lang dit gaat aanhouden. Niemand weet nu eenmaal precies hoe het virus zich gaat ontwikkelen. Het zou dus ook zomaar zo kunnen zijn dat we ons in een 2008 situatie bevinden. Wat overigens een veel ernstiger crisis was dan in 2001.

Wat betekent dit economisch gezien?

Dat is natuurlijk de grote vraag en laten we eerlijk zijn, dat blijft koffiedik kijken. Maar we hebben hiervoor twee scenario’s bedacht (en dan zijn we eerlijk, dit is wel modelleren op de achterkant van een bierviltje). Het eerste scenario is een heel simpel scenario waarbij we er vanuit gaan dat de drop in productiviteit van 25% die wij meten zal aanhouden totdat de maatregelen tegen het coronavirus worden teruggedraaid. Daarna gaat alles weer naar dezelfde situatie voor de crisis. Een gedeelte van het verlies tijdens de maatregelen zal in de weken en maanden daarna worden gecompenseerd. Als je nu geen nieuwe iPhone kan kopen omdat je niet naar de winkel kan, dan zul je dat waarschijnlijk uitstellen totdat je weer wel een nieuwe iPhone kan kopen. 

Maar een nog groter gedeelte zal niet terug komen. Denk bijvoorbeeld maar aan reizen die worden gecancelled. Het is onwaarschijnlijk dat zodra je weer mag reizen, er weer meer wordt gereisd. Vakanties bijvoorbeeld moet je plannen en dat kan niet op ieder moment. Bovendien zal de schade die een hotel heeft doordat er kamers leeg staan niet terug komen. Je kan geen kamers uit het verleden verhuren.

In dit scenario gaan we er dus vanuit dat van de 25% verloren productiviteit er 15% voor altijd verloren is, en 10% in de maanden hierna weer zal worden ingehaald. Dat heeft een bepaald gevolg voor economische groei in Nederland. Voor de crisis ging het Centraal Plan Bureau ervan uit dat we 1,3% economische groei in Nederland hebben. Echter als we uitgaan van 15% verloren economische activiteit, dan zou voor iedere week aan maatregelen er ongeveer 0,3% groei vanaf gaan. Dus als de crisis 3 weken aanhoudt, dan daalt de groei naar 0,4%. Houd de crisis 6 weken aan, dan gaat de economie krimpen met 0,5% in 2020. Iedere week extra maatregelen kost dus heel veel economische groei.

Maar wat als de onzekerheid aanhoudt?

Hierboven zie je dus het simpele model van hoe de crisis onze economie aantast. Maar hierbij is nog niet rekening gehouden met de psychologie achter de economie. In het voorbeeld hierboven stellen we dat, als je nu niet een iPhone kan kopen omdat de winkels dicht zijn, je dat wel gaat doen op het moment dat de winkels weer open zijn. Maar klopt dat wel? Zou het niet zo kunnen zijn dat je na deze crisis vreest dat je minder opdrachten krijgt en dat je de aankoop van je iPhone even uitstelt? Je oude telefoon kan misschien nog wat maandjes mee en misschien heb je het geld wel voor iets anders nodig.

Dit uitstelgedrag kan de economische impact van de corona crisis vele malen erger maken en langer laten voortduren. Dit is dan ook de hoofdzorg van de overheid. Want het gaat niet alleen om het inhalen van uitgaven die je nu niet doet, het gaat ook om uitgaven in de toekomst. Mensen die nu geen nieuwe telefoon willen kopen maar dat normaal gesproken wel over drie maanden zouden doen, zouden die aankoop ook kunnen uitstellen omdat er net een crisis is geweest. Ze weten dan namelijk niet goed of ze het geld van die aankoop wel kunnen missen. Dus het feit dat mensen minder werken in de komende weken heeft een direct effect op de economie. Maar als dat ook betekent dat mensen het vertrouwen in de economie verliezen, dan wordt dat effect veel erger. 

Het tweede scenario wat we probeerden te maken probeert rekening te houden met dit uitstel gedrag. Het bleek echter te lastig om op een bierviltje te doen en de mogelijke uitkomsten liepen heel ver uiteen. Maar wel kunnen we zeggen dat in het tweede scenario de economische impact vele malen negatiever is. De meest negatieve uitkomst ging zelfs uit van een grotere krimp in de economie dan na de crisis van 2008.

De overheid springt bij om het vertrouwen te herstellen

Daar is de overheid bang voor en daarom worden er nu allerlei maatregelen aangekondigd om mensen zekerheid te geven naar de toekomst toe. Die maatregelen hebben absoluut zin en het is bijzonder hoopgevend dat de overheid zo snel reageert op de economische impact van deze crisis. Echter, of het genoeg is, is de vraag. Het doel is namelijk om het vertrouwen te herstellen. Maar zolang we niet weten wat de impact is van het coronavirus blijft de onzekerheid. En die onzekerheid moet eerst worden weggenomen voordat het herstel van vertrouwen kan plaatsvinden. De impact van de crisis is dus in eerste instantie als die van de Twin Towers in 2001. Maar als de onzekerheid doorgaat, dan kunnen de langdurige effecten zijn als bij de val van Lehman Brothers in 2008.

Wat is het effect voor een bedrijf als Gekko 

Wat betekent dat nu voor jou en voor jouw bedrijf? Dat ligt natuurlijk helemaal aan jou eigen situatie en in welke industrie je werkt. Maar het bovenstaande verhaal klinkt niet heel hoopgevend en wordt ook algemeen gedeeld door experts van bijvoorbeeld de Rabobank. Gelukkig schuilt daar ook de positieve noot in van dit verhaal. Iedereen weet dat dit het risico is en daarom wordt er alles aan gedaan om dit te voorkomen. De overheid, bedrijven en banken zullen daarom allerlei maatregelen nemen.

De soep zal dus niet zo heet worden gegeten als hierboven wordt neergezet. Maar veel blijft natuurlijk afhankelijk van hoe snel we het virus onder controle krijgen. Als wij vanuit Gekko kijken naar de toekomst dan zien we niet direct hoe deze crisis ons op korte termijn financieel hard kan raken. Omdat de meeste van onze inkomsten bestaan uit abonnementsgelden (bijvoorbeeld uit Premium), verwachten wij niet dat dit omlaag gaat. Sterker, het lijkt ons waarschijnlijk dat we op de korte termijn zelfs niet echt iets zullen merken in de groei van de inkomsten. De kosten van ons Premium abonnement zijn met 10 EUR p/m dusdanig laag, dat weinig gebruikers de aankoop zullen uitstellen “tot betere tijden”. Als je Premium wil gebruiken, dan zul je dat waarschijnlijk ook wel aanschaffen.

Waar moet jij op letten bij jouw bedrijf

Voor andere bedrijven kan dit echter anders zijn. Stel dat je als bedrijf geld hebt geleend om uit te breiden of je minder zeker bent van je inkomsten, dan kan het zo zijn dat je plotseling in een heikele situatie komt waarbij je niet aan je verplichting kan voldoen. In dat geval moet je nu maatregelen treffen en goed opletten welke mogelijkheden de overheid jou biedt om deze crisis door te komen. En wees hierbij conservatief in je aannames van hoe lang de crisis gaat duren. Je wil niet failliet gaan omdat je dacht dat de maatregelen slechts tot April zouden duren. Dat is wat nu is aangekondigd, maar er is grote kans dat dat kan veranderen.

Als je door die eerste fase heen komt dan zit je waarschijnlijk goed. Al moet je er wel mee rekening houden dat deze crisis de groei op langere termijn ook behoorlijk kan aantasten. Als we bijvoorbeeld kijken naar Gekko: in de afgelopen dagen is de groei van nieuwe gebruikers abrupt met 30% tot 40% omlaag gegaan. Nog steeds groeit het platform maar een stuk minder hard dan anderhalve week geleden. Dat is ook niet zo gek aangezien we hoofdzakelijk groeien doordat mensen Gekko aan elkaar aanraden. Als mensen aan “social distancing” doen, dan vertellen ze anderen ook minder snel over Gekko. Het is maar de vraag of de groei na de crisis weer direct terugkeert op het niveau van voor de crisis. Wij hopen van wel, maar het is absoluut koffiedik kijken.

Het wordt een stevige crisis. Maar met een beetje geluk lijkt deze meer op die van 2001 dan op die van 2008. En dat betekent dat de meeste van ons er wel doorheen komen. Dus, hou je taai, probeer positief te blijven en zorg dat je RIVM adviezen opvolgt.